Мақалада автормен аймақтағы моноқалалардың инновациялық дамуын басқарудың қазіргі кездегі әдістері мен қағидалары қарастырылған. Тиімді басқарудағы әдістерді таңдауға және қолдануға әсер ететін факторлар анықталған. Аймақтың инновациялық белсенділігі оның бәсекеге қабілеттілік стратегиялық саясатының басты көрсеткіші ретінде Қарағанды об- лысы моноқалаларындағы кәсіпорындарды инновациялық белсенділігіне талдау жасалын- ды. Инновациялық қызметтің табысты дамуы экономикадағы ғылыми-инновациялық сала- ны мемлекеттік қолдау жүйесімен байланысты екенін ескере отырып, Қарағанды облысы моноқалаларының инновациялық дамуын мемлекеттік қолдаудың институционалдық құрылымы айқындалды. Қазіргі уақытта инновациялық саясатты іске асырудың негізгі құралы аймақтық инновациялық бағдарламалары мен даму тұжырымдамалары болып табылатындықтан, моноқалалардың иновациялық дамуына бағытталған мемлекеттік бағдарламалар мен стратегияларға шолу жасалынды. Сонымен қатар, аймақтың экономикалық, әлеуметтік, географиялық ерекшеліктерін ескере отырып, нақты моноқаланың әлеуметтік-экономикалық жүйесінің әрекет ету моделі ұсынылды. Моноқаланы тұрақты дамыту мақсатында тұрақтандыру стратегиясы мен тактикасын құрастыру және жүзеге асыру, моноқаланың инновациялық ортасын қалыптастыру мен дамытуды басқару үдерісін оңтайландыру үшін моноқаланың ішкі ортасының инновациялық әлеуетін, сыртқы ортаның әсер ету факторларын сапалы талдау, сондай-ақ еліміздегі инновациялық қызметті жүзеге асыру қағидаттары мен шарттарының жиынтығын есепке алу қажет. Моноқалалардың инновациялық дамуын басқару әдістері мен қағидалары мүдделерді үйлестіруге, қатысушылардың қызметін сәйкестендіруге және оң және теріс әсердің түрлі факторларының ықпал ету дәрежесін есепке алуға негізделген инновациялық ортаға жергілікті өзін-өзі басқару органдарының көп өлшемді және көп аспекті, мақсатты ықпал ету үдерісін білдіреді.
Түйін сөздер: моноқала, инновациялық даму, инновациялық даму әдістері, басқару қағидалары, инновация, инновациялық белсенділік, инновациялық стратегия.
Рассмотрены современные методы и принципы управления инновационным развитием моно- городов в регионе. Определены факторы, влияющие на выбор и применение методов эффективного управления, инновационная активность региона как главный показатель стратегической политики ее конкурентоспособности, проанализирована инновационная активность предприятий моногородов Карагандинской области. Учитывая, что успешное развитие инновационной деятельности связано с системой государственной поддержки научно-инновационной сферы в экономике, определена институциональная структура государственной поддержки инновационного развития моногородов Карагандинской области. Так как в настоящее время основным инструментом реализации инновационной политики являются региональные инновационные программы и концепции развития, проведен обзор государственных программ и стратегий, направленных на инновационное развитие моногородов. Также была представлена модель функционирования социально-экономической системы моногорода с учетом экономических, социальных, географических особенностей региона. В целях устойчивого развития моногорода для разработки и реализации стратегии и тактики стабилизации, оптимизации процесса управления формированием и развитием инновационной среды моногорода необходимо качественный анализ инновационного потенциала внутренней среды моногорода, факторов воздействия внешней среды, а также учет совокупности принципов и условий осуществления инновационной деятельности в стране. Методы и принципы управления инновационным развитием моногородов представляют собой многомерный и многоплановый, целенаправленный процесс воздействия органов местного самоуправления на инновационную среду, основанный на гармонизации интересов, идентификации деятельности участников и учете степени влияния различных факторов положительного и отрицательного воздействия.
ключевые слова: моногород, инновационное развитие, инновационные методы управления, принципы управления, инновация, инновационная активность, инновационная стратегия.
In the article, the author considers modern methods and principles of innovation in monopoly regions in the region. The factors that affect the selection and application of the methods of effective control. Innovative activity in the region as the main characteristic of strategic policy in the field of innovation is investigated by the innovation companies of the Karaganda region. Considering that the successful development of innovation activity is connected with the system of state support for the science and innovation sphere in the economy, the institutional structure of state support for the innovation development of the monotowns of the Karaganda region has been determined. Since at present the main instrument for implementing innovation policy is regional innovation programs and development concepts, a review of government programs and strategies aimed at the innovative development of single-industry towns has been conducted.. A model of the functioning of the socio-economic system of a single-industry city was also presented, taking into account the economic, social, geographical features of the region. In order to develop a mono-city sustainable development, the development and implementation of a stabilization strategy and tactics, optimization of the management process of the formation and development of the mono-city innovation environment requires a qualitative analysis of the innovation potential of the mono- city internal environment, environmental factors, and taking into account a set of principles and conditions for the implementation of innovation activities in the country. Methods and principles of management of innovative development of monotowns represent a multidimensional and multi-dimensional, targeted process of the impact of local governments on the innovation environment, based on the harmonization of interests, identification of participants’ activities and taking into account the degree of influence of various factors of positive and negative impact.
Keywords: monotown, innovative development, innovative management methods, management principles, innovation, innovative activity, innovative strategy
