В современных условиях развития представляется интересным исследование форсайта как эффективного инструмента определения новых стратегических научных направлений и техно- логических достижений, которые в долгосрочной перспективе смогут оказать существенное влияние на экономическое и социальное развитие государства. В статье использован метод патентного анализа как один из методов формирования перечня технологических направлений для определения стратегических направлений науки.
Результаты исследований на основе патентного анализа показали, что сегодня экономическое развитие Казахстана позволяет увеличивать инвестирование НИОКР. Тем не менее, доля расходов на науку составляет всего лишь 0,1% от ВВП страны, тогда как рекомендуемая доля расходов для развивающихся стран составляет 1-1,5 % от ВВП. Также было выявлено, что не- смотря на увеличение количества предприятий, имеющие инновации, в 2017 году доля инновационной продукции к ВВП ниже показателя 2013года в 1,5 раза.Более того, наблюдается старение научных кадров и слабый приток в науку молодых специалистов, и сохраняется тенденция ста- рения научных кадров. Таким образом, был выявлен ряд проблем, сдерживающий инновационное развитие Казахстана.
ключевые слова: форсайт, технологическое направление, патент, интеллектуальная собственность, патентный анализ, инновационное развитие.
Қазіргі даму жағдайында ұзақ мерзімді келешекте мемлекеттің әлеуметті- экономикалық дамуына мәнді ықпалын тигізе алатын жаңа стратегиялық ғылыми бағыттарды және технологиялық жетістіктерді айқындау құралы ретінде туындайтын форсайтты зерттеу өзекті болып табылады. Мақалада ғылымның стратегиялық анықтау үшін технологиялық бағыттардың тізімін қалыптастыру әдісі ретінде патентті талдау әдісі пайдаланылды.
Патентті талдау негізінде жүргізілген зерттеулер бүгіңгі таңда Қазақстанның экономикалық дамуы ҒЗҰКЖ инвестициялауды арттыруға мүмкіндігі барын көрсетті. Дегенмен, ғылымға шығындар елдің ЖІӨ тек 0,1% құрайды, ал дамушы елдер үшін шығындар үлесі ЖІӨ 1-1,5% болуы ұсынылады. Сонымен қатар, инновациясы бар кәсіпорындар санының ұлғаюяны қарамастан 2017 жылы инновациялық өнімнің ЖІӨ үлесі 2013 жылмен салыстырғанда 1,5 есе төмендегені айқындалды. Одан бөлек, ғылыми кадрлердің қартаюы және ғылымға келетін жас мамандардың аздығы байқалады, және де ғылыми кадрлердің қартаю ырғағы сақталады. Осылайша, Қазақстанның инновациялық дамуын тежейтін бір қатар мәселелер айқындалды.
Түйін сөздер: форсайт, технологиялық бағыт, патент, интеллектуалды меншік, патентті талдау, инновациялық даму.
In modern conditions of development, it is interesting to study foresight as an effective tool for identifying new strategic research areas and technological advances that in the long run can have a significant impact on the economic and social development of state. The article used the method of patent analysis, as one of the methods of forming a list of technological areas to determine the strategic directions of science.
The results of research based on patent analysis showed that today the economic development of Kazakhstan allows to increase R & D investment. However, the share of spending on science is only 0.1% of the country’s GDP, while the recommended share of spending for developing countries is 1-1.5% of GDP. It was also revealed that despite the increase in the number of enterprises with innovations, in 2017 the share of innovative products to GDP is 1.5 times lower than in 2013. Moreover, there is an aging of scientific personnel and a weak influx of young specialists into science, and the trend of aging scientific personnel continues. Thus, a number of problems were identified that were holding back the innovative development of Kazakhstan.
Keywords: foresight, technological direction, patent, intellectual property, patent analysis, innovative development.
