Мақалада сараптамалық қызметтің сапасын қамтамасыз ету мәселелері және оларды еңсерудің мүмкін жолдары талданады. Зерттеулер осы салада сараптамалық жұмыстың сапасына күмән келтіретін жағдайлар кезең-кезеңмен туындағанын көрсетті. Сонымен қатар, сапаны қамтамасыз ету рәсімдері көзделмеген немесе іс жүзінде қолданылмайды. Бірыңғай әдістемелердің, бірыңғай ғылыми базаның, сараптамалық бағалау нәтижелері қорытындысының бірыңғай форматының болмауына байланысты, ал сараптамалық қоғамдастықтың өзі немесе тұтынушы тарапынан бақылау жоқ. Сарапшы пікірінің субъективтілігі қалыпты деп саналады. Мұнымен сараптаманы мүдделі тараптар тапсырысты орындау құралы ретінде емес, мүдделерді қорғаудың дербес құралы ретінде қабылдауы үшін жағдайлар жасалады.
Түйін сөздер: сараптамалық бағалау, форсайт, сараптама, объективті пікір, мотивация, құзыреттілік.
В статье анализируются проблемы обеспечения качества экспертной деятельности и возможные пути их преодоления. Исследования показали, что в этой области периодически возникают ситуации, которые ставят под сомнение качество экспертной работы. В то же время, процедуры обеспечения качества либо не предусмотрены, либо не действуют на практике. Ввиду отсутствия единых методик, единой научной базы, единого формата заключения результатов экспертной оценки разнятся, а контроля со стороны самого экспертного сообщества или потребителя нет. Парадоксальным образом субъективность мнения эксперта считается нормой. Этим создаются условия для того, чтобы экспертиза воспринималась заинтересованными сторонами не как инструмент выполнения заказа, а как самостоятельный инструмент защиты интересов.
Ключевые слова: экспертная оценка, форсайт, экспертиза, объективное мнение, мотивация, компетентность.
The article analyzes the problems of ensuring the quality of expert activity and possible ways to overcome them. Studies have shown that in this area, periodically there are situations that call into question the quality of expert work. At the same time, quality assurance procedures are either not provided or do not apply in practice. In view of the lack of common methods, a single scientific base, a single format, the conclusions of the expert evaluation results vary, and there is no control from the expert community or the consumer. Paradoxically, the subjectivity of an expert’s opinion is considered to be the norm. This creates the conditions for the examination to be perceived by interested parties not as a tool for fulfilling the order, but as an independent tool for protecting interests.
Keywords: expert assessment, foresight, expertise, objective opinion, motivation, competence.
