Академиялық электронды кітапханаларда модельдеу әдістерін зерттеудің өзектілігі кітапхананың құрылымын түсіну және оның технологиялық тұрғыдан жұмыс істеуін қамтамасыз ету қажеттілігімен негізделген. Бұл зерттеудің мақсаты қазақстандық және халықаралық жоғары оқу орындарына қызмет көрсететін электрондық кітапханалар үшін қолданылатын модельдеу әдістерін талдау болып табылады. Зерттеуде негізгі (құрылымдық, салыстырмалы) және қосымша (аналитикалық-синтетикалық, графикалық) әдістер қолданылды. Осы зерттеу барысында қазіргі заманғы электрондық кітапханаларды модельдеудің негізгі әдістеріне мыналар кіретіні анықталды: электрондық кітапхана объектілері мен іздеу сұрауларының атрибуттары арасында нақты иерархия орната отырып, тұжырымдамалық (мазмұндық), іздеу категорияларын қолдана отырып логикалық, материалды құрудың семантикалық принципін қолдана отырып ақпараттық және функциялар, құрылым, технологиясы және басқару жүйесі. Атап айтқанда, университеттерде қазақстандық, британдық және американдық электрондық кітапханалардың құрылымын модельдеуден кейін Йель университетінің электрондық кітапхана жинағы логикалық модельдеу әдісіне негізделгені, Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің электрондық кітапханасы жүйелік-функционалдық әдісті, Кембридж кітапханасы университеттің электрондық кітапханасы ақпараттық әдісті, ал әлФарабиатындағы кітапханасы тұжырымдамалық (мазмұнды) әдіс пайдаланатыны анықталды. Электрондық кітапханалардың технологиялық параметрлерін зерделеу кезінде қазақстандық кітапханалар материалдарды жанрлық бөлу принципіне бағдарланғаны, ал британдық және американдық кітапханалар материалдарды тақырыптық сегментациялауға бағдарланғаны анықталды. Бұл зерттеу кейінірек Электронды кітапхана модельдерін салыстыруды ұсыну, Электронды кітапхана ресурстарының технологиялық параметрлерін жақсарту жолдарын және іздеу жүйесін жетілдіру әдістерін әзірлеу үшін пайдаланылуы мүмкін.
түйін сөздер: құрылым, университет, сандық кеңістік, іздеу термині, атрибуттар.
